Spektakularny powrót na scenę po trwającym ponad 2 lata remoncie, 2 premiery, 22 tytuły w repertuarze, 1 festiwal, blisko 100 spektakli, 20 koncertów, ponad 50 tysięcy widzów, 4 nagrody, w tym „operowy Oscar”, przeszło 22 tysiące wyświetleń spektaklu „Otello” na platformie OperaVision – oto krótkie podsumowanie 12 miesięcy działalności Teatru Wielkiego w Poznaniu.

Rok 2023 był dla Teatru Wielkiego w Poznaniu przełomowy – zakończony został trwający przeszło dwa lata remont, który przyniósł generalne zmiany w mechanice sceny, w zakresie oświetlenia, elektroakustyki oraz bezpieczeństwa. Poznański Teatr Wielki stał się pierwszą operą na świecie, która może się pochwalić immersyjnym systemem dźwięku przestrzennego L’Acoustic L-Isa 360 Hyperreal oraz wspomagającym akustykę systemem Ambiance. Trwająca ponad 25 miesięcy modernizacja była największą w historii Teatru, a zakres przeprowadzonych prac był zakrojony na niespotykaną dotąd w instytucjach kultury skalę. Realizacja inwestycji nie byłaby możliwa bez wsparcia organizatorów Teatru: Samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, którzy sfinansowali modernizację. Dzięki nowym rozwiązaniom technicznym Teatr będzie realizował projekty, które umocnią jego wizerunek jako jednego z najbardziej nowoczesnych teatrów operowych w Europie.

fot. Magdalena Ośko

Miniony rok przyniósł nowe inicjatywy – powołaliśmy do życia „Festiwal Moniuszki”, którego pierwsza edycja zachwyciła bogactwem i różnorodnością programu: od występu Artura Rucińskiego, światowej sławy barytona podczas „Gali otwarcia sceny”, poprzez po raz pierwszy wystawiony w Teatrze „Straszny dwór” w reżyserii Ilarii Lanzino (premiera odbyła się w hali AWF, następnie spektakl prezentowany był na terenie MTP), po fenomenalne wykonanie inspirowanej uwerturą fantastyczną „Bajka” kompozycji „MONIUSZKO ALT_SHIFT_1 ESCAPE” stworzonej przez Leszka Możdżera.

fot. Magdalena Ośko

Po powrocie do siedziby przy ulicy Fredry (październik 2023), współpracując z najbardziej uznanymi realizatorami i artystami zostały zaprezentowane premiery: balet „Królowa Śniegu” Przemysława Zycha w reżyserii i choreografii Roberta Bondary (27.10.2023) oraz „Otello” Giuseppe Verdiego w reżyserii Davida Pountney’a (25.11.2023) i pod muzycznym kierownictwem Jacka Kaspszyka, który od września 2023 pełni obowiązki dyrektora muzycznego poznańskiej Opery. Premierowe inscenizacje, zrealizowane zgodnie ze współczesnymi trendami teatralnymi, których siłę stanowiła znakomita interpretacja zespołów i solistów Teatru oraz solistów gościnnych, zachwyciły zarówno publiczność, jak i krytyków.

fot. Ewa Krasucka

fot. Bartek Barczyk

Rok 2023 był również czasem spektakularnych wyróżnień dla Teatru Wielkiego w Poznaniu: statuetka International Opera Awards w kategorii „dzieło odkryte na nowo” dla spektaklu „Jawnuta albo romskie historie” na motywach opery Stanisława Moniuszki w reżyserii Ilarii Lanzino (gala w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, 9.11.2023), trzy statuetki w ramach XVII edycji Teatralnych Nagród Muzycznych im. Jana Kiepury w kategoriach: najlepszy reżyser: Karolina Sofulak – „Rusałka”, najlepszy dyrygent: Martin Leginus – „Rusałka”, najlepsza tancerka – pozostałe formy taneczne: Grażyna Śródecka – „Łabędzie” (gala w Mazowieckim Teatrze Muzycznym 25.09.2023), a także FEDORA Audience Prize dla „Łabędzi” (luty 2023 – spektaklu teatru tańca w reżyserii Tobiasza Sebastiana Bega, stworzonego we współpracy z tancerzami niewidomymi, słabowidzącymi oraz poruszającymi się alternatywną motoryką.

Jednym z kluczowych aspektów misji Teatru jest promocja spuścizny Stanisława Moniuszki. W minionym roku zaprezentowaliśmy koncertowe wykonanie „Parii” w Filharmonii Berlińskiej. Publiczność nagrodziła brawami Dominika Sutowicza (Idamor), Iwonę Sobotkę (Neala), Stanislava Kuflyuka (Dżares) i Piotra Friebe (Ratef). Partię Akebara wykonał Volodymyr Tyshkov, uzdolniony ukraiński bas, laureat ostatniej edycji Konkursu Moniuszkowskiego w Warszawie. Występ Tyshkova to symboliczny gest solidarności z Ukrainą. Solistom towarzyszył Chór i Orkiestra poznańskiej Opery pod batutą Maestro Jacka Kaspszyka. Koncertowe wykonanie „Parii” odbyło się tuż przed ukazaniem się płyty z nagraniem opery przygotowanej przez wytwórnię Naxos.

fot. Magdalena Ośko

To nie jedyna artystyczna podróż artystów Teatru Wielkiego w Poznaniu: spektakl „Albert Herring” został zaprezentowany podczas 29. Bydgoskiego Festiwalu Operowego (maj 2023), tryptyk baletowy „BER” z kolei oklaskiwano w Kłajpedzie (maj 2023), a Chór Teatru został zaproszony do wykonania „Credo” Krzysztofa Pendereckiego w Filharmonii Szczecińskiej (marzec 2023), natomiast spektakl „Łabędzie” oraz „Ślady” miała okazję zobaczyć publiczność Festiwalu „Lądeckie Lato Baletowe” (lipiec 2023). W ramach programu „Kultura w drodze” artyści Teatru wystąpili również w kilku ośrodkach Wielkopolski (Ostroróg, Damasławek, Miłosław), a ponadto – jak co roku – odwiedzili Piłę.  

fot. Maciej Zakrzewski

Nim Teatr wrócił na Fredry, kontynuowana była współpraca z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dzięki której zostały zrealizowane w ramach cyklu „Opera w Auli UAM” koncerty z udziałem solistów i zespołów Teatru Wielkiego w Poznaniu oraz zaproszonych gości. Publiczność oklaskiwała koncertowe wykonania oper: „Traviata” i „Simon Boccanegra” Verdiego, jak również prezentacje dzieł wokalno-instrumentalnych, jak choćby: VI Symfonia „Pieśni chińskie” Pendereckiego, XXI Symfonia „Kadysz” op. 152 Wajnberga, „Stabat Mater” Dvořáka, „Carmina Burana” Orffa, „Litanie ostrobramskie” Moniuszki, recital Olgi Pasiecznik i Janusza Olejniczaka, zatytułowany „Gabriel Chmura in memoriam”, czy koncert „Antonia Kawecka w 100. rocznicę urodzin”. Wydarzenia te zostały docenione przez publiczność i – poza operową sceną – pokazały zupełnie nowy obraz potencjału artystycznego solistów i zespołów Teatru. W czasie remontu publiczność również miała okazuję zobaczyć kameralne formy prezentowane zarówno w dostępnych w Teatrze przestrzeniach, jak i w Auli Artis.

fot. Magdalena Ośko

Kolejną, obok „Festiwalu Moniuszki”, nową inicjatywą poznańskiej Opery, która pojawiła się w repertuarze, był projekt baletowy „Spectrum”. To spektakl w całości przygotowany przez tancerki i tancerzy Baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu. W tym projekcie młodzi artyści byli odpowiedzialni nie tylko za choreografię, ale też strategię komunikacji, materiały promocyjne, scenografię, kostiumy. To była pełna zaskakujących barw podróż, która pokazała widzom zupełnie inne oblicze zespołu baletowego, a tancerzom i tancerkom pozwoliła odkryć nowe formy ekspresji, nie tylko na scenie. „Festiwal Moniuszki”, jak i „Spectrum”, będą wydarzeniami cyklicznymi.

W 2023 w Teatrze Wielkim realizowane były projekty mające na celu wsparcie widzów z niepełnosprawnościami, m.in. w ramach projektu „Opera otwiera” wybrane spektakle zostały opatrzone audiodeskrypcją i tłumaczeniem na PJM (Polski Język Migowy).

Działania podjęte w 2023 roku, zarówno w trakcie trwania remontu, jak i po powrocie na scenę, umocniły wizerunek Teatru Wielkiego w Poznaniu jako jednej z kluczowych instytucji kultury w Europie. Wydarzenia zaprezentowane w minionym roku wyróżniała doskonała jakość wykonawcza i uniwersalny przekaz, dzięki czemu mocno rezonowały w środowisku. Inkluzywność, myślenie o przyszłości sztuki operowej, świadome kreowanie artystycznych potrzeb widzów oraz promocja twórczości Stanisława Moniuszki to tylko niektóre z zadań, które – wzorem minionego roku – będą realizowane w kolejnych latach.