Renata Borowska-Juszczyńska

Biogram

Od lipca 2012 roku dyrektor naczelna i artystyczna Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. W latach 2016-2022 członek zarządu Stowarzyszenia Opera Europa. Dzięki działalności w stowarzyszeniu doprowadziła m.in. do udziału poznańskiej opery w projekcie OperaVision i współpracy z najważniejszymi instytucjami w Europie, jak La Monnaie / De Munt Bruxelles, Welsh National Opera, Hessisches Staatstheater Wiesbaden, Die Oper: Bühnen Halle, Grange Park Opera czy Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie.

Propagatorka twórczości Stanisława Moniuszki. Podkreślanie wartości spuścizny patrona Teatru oraz jej uniwersalnego charakteru w Polsce i za granicą dyr. Borowska-Juszczyńska traktuje jako jeden z najistotniejszych aspektów misji Teatru, a potwierdzeniem słuszności kierunku, którym ta instytucja konsekwentnie kroczy od lat, są International Opera Awards – najważniejsze wyróżnienia w świecie opery. Poznański Teatr Wielki dwukrotnie został uhonorowany „operowym Oscarem”, jak powszechnie nazywane są IOA, w kategorii „dzieło odkryte na nowo” za realizowanie tytułów Moniuszki: pierwszą statuetkę zespół otrzymał w 2021 roku za inscenizację Parii w reżyserii Grahama Vicka i pod muzycznym kierownictwem Maestro Gabriela Chmury, drugą zaś w 2023 za Jawnutę w inscenizacji Ilarii Lanzino i pod batutą Rafała Kłoczko. Do kluczowych wydarzeń Teatru, promujących dorobek kompozytorski Moniuszki, należą koncertowe prezentacje jego oper w Filharmonii Berlińskiej: niemiecka i polonijna publiczność usłyszała brawurową interpretację Halki (2019 – Rok Moniuszki), później zachwyciła się Parią (2023) oraz Strasznym dworem (2024). Koncerty spotkały się nie tylko z uznaniem melomanów, ale również zostały docenione przez niemieckie media i uznanych krytyków. Z inicjatywy dyrektor Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej poznańska opera rozpoczęła obchody Roku Moniuszki ogólnopolską konferencją poświęconą spuściźnie kompozytora (Dzieło Stanisława Moniuszki jako wyzwanie kulturowe – 14-15.12.2014). Skuteczną promocję twórczości patrona sceny pod Pegazem, realizowaną przez Renatę Borowską-Juszczyńską, charakteryzuje szukanie nowych kontekstów i kreowanie wydarzeń, które w nieszablonowy sposób ukazują jego dzieła, czego przykładem jest m.in. projekt Halka/Haiti. 18°48'05"N 72°23'01"W z udziałem karaibskich muzyków (2015; projekcja wideo z wydarzenia została zaprezentowana w Pawilonie Polskim podczas 56. Międzynarodowej Wystawy Sztuki – la Biennale di Venezia), projekt Zamigaj Moniuszkę, skierowany do osób głuchych i niedosłyszących (2021) czy kompozycja Leszka Możdżera MONIUSZKO ALT_SHIFT_1 ESCAPE, której inspiracją jest uwertura fantastyczna Bajka (2022). Jedną z ostatnich inicjatyw dyr. Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej jest Festiwal Moniuszki, organizowany w Teatrze Wielkim w Poznaniu od 2023 roku. Wraz z Szymonem Mechlińskim, dyrektorem artystycznym festiwalu oraz Radą Programową, którą tworzą autorytety środowiska muzycznego Europy: John Allison (przewodniczący), maestro Jacek Kaspszyk, reżyserka Ilaria Lanzino i Olena Skrok (cast manager poznańskiej Opery), dyr. Borowska-Juszczyńska skupia się nie tylko na promocji twórczości Stanisława Moniuszki, ale również kontynuatorów jego muzycznej myśli, m.in. Zygmunta Noskowskiego i Karola Szymanowskiego. Dorobek tych twórców łączy nieuchwytna sieć wzajemnych relacji oraz bogactwo inwencji artystycznej. Prezentacja różnorodności muzycznej ekspresji polskich kompozytorów to jedno z najistotniejszych założeń Festiwalu Moniuszki.

Przy wsparciu finansowym Samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dyr. Renata Borowska-Juszczyńska doprowadziła do terminowego zakończenia generalnego remontu w zakresie mechaniki sceny, oświetlenia, elektroakustyki oraz bezpieczeństwa. Trwająca przeszło dwa lata modernizacja jest największą w historii Teatru, a zakres przeprowadzonych prac był zakrojony na niespotykaną dotąd w instytucjach kultury skalę. Dzięki remontowi poznański Teatr stał się pierwszą operą na świecie z immersyjnym systemem dźwięku przestrzennego L’Acoustic L-Isa 360 Hyperreal ze wspomagającym akustykę systemem Ambiance.

Dyrektor Borowska-Juszczyńska regularnie zasiada w jury prestiżowych konkursów, w tym: 10. edycji konkursu European Opera-directing Prize organizowanego przez Stowarzyszenie Camerata Nuova (2018), Guido Cantelli International Conducting Award Competition w Turynie (2022), AsLiCo Competition for Young Opera Singers (2022), FEDORA Digital Prize (2023), International Opera Awards 2024, RING AWARD 25.

W czerwcu 2024, jako jedna z 12 oficjalnych reprezentantów Europy, uczestniczyła w Konferencji Operowej i Światowym Forum Operowym w Los Angeles (Opera Conference & World Opera Forum), do udziału w których została zaproszona jako prelegentka do grona 60 oficjalnych delegatów z 6 kontynentów. Podczas forum dyskutowano m.in. o przyszłości opery, strategiach organizacyjnych i artystycznych uwzględniających zmiany społeczne, technologiczne i kulturowe oraz budowaniu społeczności świadomych i zaangażowanych odbiorców kultury. Wcześniej, w 2018 roku, reprezentowała Polskę na World Opera Forum w Madrycie.

W listopadzie 2024 Borowska-Juszczyńska uczestniczyła w jesiennej edycji konferencji Stowarzyszenia Opera Europa, która odbyła się we włoskim Teatro Regio Torino. W Turynie zgromadziło się blisko 300 delegatów z całego kontynentu, którzy dyskutowali o kluczowych kwestiach dotyczących przyszłości opery i funkcjonowania teatru operowego we współczesnym świecie.

W marcu 2025 była tutorką Opera Management Course, organizowanym dla 24 uczestników z całego świata przez Opera Europa w Sabadell, w Hiszpanii. Kurs miał na celu pokazać, jak zarządzać w teatrze operowym, zdobywając wiedzę, prowadząc konstruktywny dialog i wymieniając doświadczenia w międzynarodowym gronie. Borowska-Juszczyńska współpracuje w ramach Opera Management Course od 2017 roku.

Inicjatorka działań zaangażowanych społecznie oraz projektów edukacyjnych (MovINg Opera, Next Stage – Opera Matters, Opera Helps U, Fortissimo), które pokazują, jak działać w sposób bardziej zrównoważony, inkluzywny, uwzględniający rozwój technologiczny, a także zapewniający dostępność sztuki grupom często wykluczanym, pomijanym w procesie tworzenia i odbioru sztuki, a także promujące młodych twórców i operę współczesną (Laboratorium Teatru Operowego, Zjednoczone Stany Opery, zamówienia kompozytorskie).

Założycielka i wieloletnia prezes zarządu Fundacji Nuova, zajmującej się organizacją wydarzeń artystycznych, m.in. Festiwal Wiosny i Poznań Live. Pełniła także funkcję wiceprezes Fundacji Festiwalu Teatralnego MALTA.

W 1997-2003 związana z Towarzystwem Muzycznym im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. W trakcie tego okresu współtworzyła Polską Prezentację Artystyczną na EXPO w Hanowerze oraz organizowała promocję Konkursów im. Henryka Wieniawskiego na targach MIDEM CLASSIC w Cannes, a w latach 2002-2003 pełniła funkcję Dyrektora Biura Zarządu. Do jej wcześniejszych doświadczeń zawodowych należy m.in. praca w Telewizji Polskiej S.A., współpraca z Festiwalem Dialogu Czterech Kultur w Łodzi czy współorganizacja pierwszego Festiwalu New Classic Form Europe w Łodzi.

W 2016 roku otrzymała srebrny medal „Labor Omnia Vincit”, a w 2017 – odznaczenie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pn. „Alumno Bene Merenti”.